S engleskog prevela: M. Evtov

Kada je riječ o ekološkim navikama, u Velikoj Britaniji je daleko najpopularnije recikliranje: 87% domaćinstva tvrde da redovno recikliraju u skladu s Programom akcije za otpad i resurse (Waste and Resources Action Programme). Istražujući gdje odlazi naše smeće i kakvu ulogu igraju postrojenja za proizvodnju energije iz otpada, program Dispatches Kanala 4 otkriva da se milioni tona ambalaže koju mi pomno sortiramo zapravo – spaljuje.

Zahtjevi za pristup informacijama otkrivaju da se u prosjeku spali 11% otpada prikupljenog za recikliranje, s tim da su u nekim područjima brojke daleko više: u Southend-on-Sea, recimo, 45% a u Warwickshireu 38%.

Istraživački tim programa Dispatches ustanovio je direktnu vezu između niske stope recikliranja i regija s ugovorima o spaljivanju otpada. U Engleskoj se sad više otpada spaljuje nego što se reciklira: 2019. godine je spaljeno 12,6 miliona, a reciklirano 10,9 miliona tona otpada. Širom zemlje postoji 48 spalionica / postrojenja za energiju iz otpada, a podaci ove djelatnosti pokazuju da ih se planira još 18.

Prljava istina o smeću

Uprkos tome što domaćinstva iskazuju entuzijazam za recikliranje, u Engleskoj te stope ne mrdaju sa 45%, što je – po zvaničnim podacima – nivo iz 2017. godine. Daleko smo od revolucionarnog pomaka obećanog zakonom o okolišu (odgođen za naredni parlamentarni ciklus).

U međuvremenu pritisak da industrijalizovane države postanu cirkularne ekonomije – tj. regenerativni ekonomski sistemi u kojem se radi rješavanja problema zagađenja favorizuje ponovna upotreba predmeta i materijala, recikliranje i bolja idejna rješenja proizvoda – vodi politiku u drugom pravcu, prvenstveno onom koji zacrtava Green Deal EU .

U prošlosti su se prigovori na spaljivanje mahom fokusirali na kvalitet zraka i probleme javnog zdravstva, ali težište je sad pomjereno. U jeku nastojanja da se emisija ugljen-dioksida svede na nulu i uoči UN-ove Konferencije o klimatskim promjenama (COP26), aktivisti insistiraju na preispitivanju tvrdnji da je industrija spaljivanja prihvatljiva za okoliš.

Dok ostali proizvođači energije moraju objavljivati svoje ukupne emisije ugljen-dioksida, industrija energije iz otpada mora podnijeti račun samo za emisije C0₂ od spaljivanja fosilnog otpada, npr. plastike. U tu računicu ne ulaze emisije od spaljivanja hrane i vrtnog otpada, poznate kao biogeni C0₂.

Tvrdi se da tehnologija proizvodnje energije iz otpada predstavlja izvor električne energije s niskom emisijom ugljika jer preusmjerava otpad s deponija (koje doktrina otpada smatra najgorim mogućim ishodom) i vrši povrat izvjesnog postotka energije sadržane u otpadu.

Program Dispatches „Prljava istina o vašem smeću“ (Dirty Truth About Your Rubbish) istražuje istinitost tih tvrdnji. Jedna od ključnih analiza pokazuje da su emisije proizvodnje električne energije sagorijevanjem otpada daleko veće od sagorijevanja plina, a manje samo od sagorijevanja uglja. Zapravo, kako se ugalj izbacuje iz upotrebe, energija iz otpada postaje najprljaviji oblik proizvodnje električne energije u Velikoj Britaniji.

Zaključuje se da će spaljivanje otpada do 2035. godine proizvoditi emisije ugljika više čak i od emisija deponija.

Moratorij na spalionice?

Koliko god se tvrdi da su spalionice privremeno tehnološko rješenje u tranziciji ka zelenoj ekonomiji, mnoge će lokalne vlasti biti obavezne da ih zadrže – zbog dugoročnih ugovora s privatnim ulagačima.

„Ako je na državnom nivou krajnji cilj nula emisija, znači da se nula emisija mora postići i na svakom lokalitetu“, kaže Shlomo Dowen, glasnogovornik mreže Velika Britanija bez spaljivanja (United Kingdom without Incineration / UKWIN). „Dakle, svaki se lokalitet proklet spalionicom mora odreći nečeg drugog da bi platio opterećenje emisija. Hoće li se stanovnicima ograničiti upotreba automobila ili koliko često idu na odmor? Pitanje je stoga: čega su se stanovnici dotičnog lokaliteta spremni odreći da bi omogućili divljanje emisija iz incineratora?“

Znak ispred spalionice Edmonton Ecopark u sjevernom Londonu jasno konstatuje: „Dobrodošli u Londonenergy. Napajanje cirkularne ekonomije“. Ali bi državne i lokalne uprave mogle sve više tragati za rješenjem koje manje cirkuliše do cirkularne ekonomije.

Danska, dosad entuzijastični pristalica energije iz otpada, u junu je najavila reviziju infrastrukture za upravljanje otpadom i smanjenje incineracije za 30%. Velška vlada je, u sklopu nastojanja za prelazak na cirkularnu ekonomiju, na Dan Sv. Davida [zaštitnik Velsa] proglasila moratorij na nove spalionice otpada.

Ali je možda najneočekivaniji potez došao prošlog mjeseca, kada je Kwasi Kwarteng, državni sekretar za poslovnu, energetsku i industrijsku strategiju, odbio izdati dozvolu da se u Kemsleyu, na rubu Sittingbournea u Kentu, gradi velika spalionica za proizvodnju energije iz otpada. Jedan od navedenih razloga: incinerator bi desetkovao reciklažu.

IZVOR: Guardian

Objavljeno: 07/03/2021.